คำถาม อะไรคือข้อตัดสินของการกล่าวอิสติอาซะฮ์(อะอูซุบิ้ลลาฮ์ฯ) และบัสมะละฮ์(บิสมิ้ลลาฮ์ฯ)ในการละหมาดหลังจากตักบีร่อตุ้ลเอี้ยะฮ์รอม(เริ่มละหมาด) และก่อนการอ่านซูเราะห์อัลฟาติฮะฮ์?
และอะไรคือข้อตัดสินของการกล่าวสองสิ่งนี้ก่อนการอ่านซูเราะฮ์ที่อ่านหลังจากอัลฟาติฮะฮ์ ในกรณีที่ผู้ละหมาดได้เริ่มอ่านตอนต้นซูเราะห์ หรือบางอายะฮ์(ที่อยู่กลางซูเราะฮ์)หลังอัลฟาติฮะฮ์ ในกรณีที่ผู้ละหมาดไม่ได้เริ่มอ่านตอนต้นซูเราะฮ์?
และที่ดีที่สุดคือการกล่าวสองสิ่งนี้แบบเสียงเบาหรือเปล่งเสียงดังออกมา?
และต้องกล่าวสองสิ่งนี้ในทุกๆร๊อกอัตของการละหมาดหรือไม่? และจะมีบาปหรือไม่สำหรับผู้ละหมาดที่ไม่ได้กล่าวสองสิ่งนี้ในสภาพต่างๆที่ผมได้ถามไป?
คำตอบ ซุนนะห์คือ ให้ขอความคุ้มครองต่ออัลลอฮ์ให้พ้นจากชัยฏอนมารร้ายที่ถูกสาปแช่ง และกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์เมื่อเริ่มอ่านซูเราะห์อัลฟาติฮะฮ์ในตอนต้นละหมาดหลังจากอ่านดุอาอ์อิสติฟตาฮ์
โดยเริ่มจากการกล่าวตักบีร โดยการกล่าวว่า: “อัลลอฮุอักบัร” นี่คือตักบีรที่หนึ่ง หรือ(ที่เรียกว่า)ตักบีร่อตุ้ลเอี้ยะฮ์รอม (จำเป็นต้องกล่าว)ไม่ว่าเขาจะเป็นอิหม่ามหรือมะอ์มูม หรือจะละหมาดคนเดียวก็ตาม
แล้วหลังจากนั้นให้อ่านดุอาอ์อิสติฟตาฮ์ ทั้งผู้ที่เป็นอิหม่าม มะอ์มูม และผู้ที่ละหมาดคนเดียว ซึ่งดุอาอ์อิสติฟตาฮ์นั้นมีหลายบท และบทที่กระชับที่สุดคือบทที่มีการยืนยันจากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่าท่านได้อ่านดุอาอ์อิสติฟตาฮ์ด้วยถ้อยคำเหล่านี้: “ซุบฮานะกั้ลลอฮุมมะวะบิฮัมดิกะ วะตะบาร่อกัสมุกะ วะตะอาลาญัดดุกะ วะลาอิลาฮะฆอยรุกะ” นี่คือบทดุอาอ์อิสติฟตาฮที่กระชับที่สุด ดังปรากฏในฮะดีษจากท่านหญิงอาอิชะฮ์ และฮะดีษจากท่านอะบูสะอีด และฮะดีษจากท่านอุมัร ร่อฎิยั้ลลอฮุอันฮุม ท่านนบีได้กล่าวว่า: “ซุบฮานะกั้ลลอฮุมมะวะบิฮัมดิกะ วะตะบาร่อกัสมุกะ วะตะอาลาญัดดุกะ วะลาอิลาฮะฆอยรุกะ”
หลังจากนั้นก็ให้กล่าวขอความคุ้มครองจากชัยฎอนโดยกล่าวว่า “อะอูซุบิ้ลลาฮิมินัชชยฎอนนิ้รร่อญีม บิสมิ้ลลาฮิรร่อมานนิรร่อฮีม”
หลังจากนั่นก็ให้อ่านอัลฮัมดุ(หรือ)ซูเราะห์อัลฟาติฮะฮ์ ไม่ว่าผู้ละหมาดจะเป็นอิม่าม มะอ์มูมหรือละหมาดคนเดียวทั้งชายและหญิง
และก็ยังมีบทดุอาอ์อิสติฟตาฮ์อื่นๆที่มีรายงานมาจากท่านนบี ศ็อลลั้ลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม หนึ่งในนั้นคือคำกล่าวของท่านนบี ศ็อลลั้ลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ในดุอาอ์อิสติฟตาฮในการละหมาดที่ว่า: “อัลลฮุมมะบาอิดบัยนีวะบัยนะค่อตอยายะ กะมาบาอัดตะบัยนั้ลมัชริกวั้ลมัฆริบ อัลลอฮุมมะนักกินีมินค่อตอยายะ กะมายุนักก็อซเซาบุ้ลอับยะดุมินัดดะนะสิ อัลลอฮุมมัฆซิ้ลนีมินค่อตอยายะ บิสซัลญิ วั้ลมาอิ วั้ลบะร่อดิ”
บทนี้มีการยืนยันอยู่ในอัซซอฮีฮัย(บันทึกศ่อเฮี้ยะฮ์ของอิม่ามบุคอรีย์เเละมุสลิม)จากท่านนบี ศ็อลลั้ลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่าท่านอ่านดุอาอ์อิสติฟตาฮบทนี้ก่อนการกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ เเละก่อนการกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์หลังจากตักบีร่อตุ้ลเอี้ยะฮ์รอม
และก็ยังมีบทดุอาอ์อิสติฟตาฮ์อื่นๆอีก ซึ่งถ้าอ่านบทใดบทหนึ่งที่มีรายงานถูกต้องมาจากท่านนบี ศ็อลลั้ลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ก็ถือว่าใช้ได้เเล้ว แต่บทที่กระชับที่สุด และง่ายที่สุดสำหรับคนทั่วๆไปคือบทที่ว่า “ซุบฮานะกั้ลลอฮุมมะวะบิฮัมดิกะ วะตะบาร่อกัสมุกะ วะตะอาลาญัดดุกะ วะลาอิลาฮะฆอยรุกะ”
หลังจากนั้นก็ให้กล่าวต่อว่า: “อะอูซุบิ้ลลาฮิมินั้ชชัยฎอนิ้รร่อญีม” หรือ “อะอูซุบิ้ลลาฮฮิสสะเมี้ยอิ้ลอะลีม มินั้ชชัยฎอนนิ้รร่อญีม” “บิสมิ้ลลาฮิรร่อมานนิ้รร่อฮีม” โดยอ่านเสียงเบา
ที่ดีที่สุดคืออ่านเสียงเบา ไม่ว่าจะในละหมาดที่ต้องอ่านดัง เช่นละหมาดมักริบ อิชา หรือซุบฮิ ที่ดีที่สุดคือให้อ่านเสียงเบา โดยมีรายงานจากท่านนบี อะลัยฮิซซ่อลาฮตุวัสสลาม ว่าท่านกล่าวสองสิ่งนี้(อิสติอาซะฮ์เเละบัสมะละฮ์)เสียงเบา หลังจากนั้นท่านก็อ่านอัลฟาติฮะฮ์
เช่นเดียวกันกับการอ่านซูเราะห์ต่างๆหลังจากอัลฟาติฮะฮ์ ให้เริ่มกล่าวแค่บิสมิ้ลลาฮ์เท่านั้น ไม่จำเป็นต้องกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์อีก โดยอ่านแค่ในตอนต้นของการอ่าน(อัลฟาติฮะฮ์)ก็พอ ดังนั้นเมื่อจะเริ่มอ่าน(ตอนต้นของ)ซูเราะห์หลังจากอ่านอัลฟาติฮะฮ์ก็ให้กล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ แต่หากจะเริ่มอายะฮ์ต่างๆที่ไม่ได้อยู่ในตอนต้นซูเราะฮ์ ก็ไม่จำเป็นต้องกล่าวทั้งบิสมิ้ลลาฮ์และอะอูซุบิ้ลลาฮ์ สามารถอ่านอายะฮ์ได้เลยโดยไม่ต้องกล่าวอะไรก่อน เพราะเราได้กล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ และอะอูซุบิ้ลลาฮ์ไปก่อนอัลฟาติฮะฮ์ ซึ่งถือว่าใช้ได้แล้ว
ดังนั้นให้เริ่มอ่านอายะฮ์ต่างๆหลังจากอัลฟาติฮะฮ์ได้เลย โดยไม่ต้องกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ และอะอูซุบิ้ลลาฮ์ และในละหมาดอื่นๆก็ให้กระทำเช่นเดียวกันทั้งหมด คือ การกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ ตามด้วยบิสมิ้ลลาฮ์ เมื่อเริ่มอ่านอัลฟาติฮะฮ์ หลังจากนั้นถ้าจะอ่านซูเราะห์(ตั้งแต่ต้น) ก็ให้กล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ก่อน แต่ถ้าจะอ่านอายะห์(ที่อยู่กลางซูเราะฮ์) ก็ไม่ต้องกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ และอะอูซุบิ้ลลาฮ์ เพราะการกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮในตอนแรกของการอ่าน(อัลฟาติฮะฮ์)ถือว่าใช้ได้แล้ว
ส่วนร๊อกอัตที่สอง ที่สาม หรือที่สี่ ให้กล่าวแค่บิสมิ้ลลาฮ์อย่างเดียว เพราะการกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ในตอนต้นละหมาดถือว่าใช้ได้แล้ว เพราะการอ่านในละหมาดนั้นถือเป็นการอ่านเดียวกันทั้งหมด แค่กล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮในร๊อกอัตแรกก็ถือว่าใช้ได้แล้ว แต่ถ้าหากจะกล่าวในร๊อกอัตที่สอง สาม หรือสี่ก็ไม่เป็นไร ดังกล่าวนี้ถือเป็นเรื่องเปิดกว้าง อัลฮัมดุลิลละฮ์ จะอ่านทั้งอะอูซุบิ้ลลาฮ์พร้อมกับบิสมิ้ลลาฮ์ก็ไม่เป็นไร เพราะก็มีผู้รู้บางท่านได้กล่าวไว้ แต่ที่ถูกต้องคือกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ในตอนต้นของร๊อกอัตแรกก็ถือว่าใช้ได้เเล้ว และกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ซ้ำในตอนต้นการอ่านอัลฟาติฮะฮ์ของทุกๆร๊อกอัต และ(กล่าวบิสมิ้ลลาฮ์)ในตอนต้นทุกๆซูเราะฮ์(หลังอัลฟาติฮะฮ์)ของทุกๆร๊อกอัต แต่ถ้าหากเริ่มอ่านอายะฮ์(ที่อยู่กลางซูเราะฮ์) ก็ไม่ต้องกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์เเละอะอูซุบิ้ลลาฮ์ซ้ำ สามารถอ่านอายะฮ์ได้เลยโดยไม่ต้องกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ หากได้กล่าวไปแล้วในตอนต้นของการละหมาด และกล่าวบิสมิลลาฮ์ในตอนเริ่มต้นซูเราะฮ์ ส่วนการอ่านอายะห์(กลางซูเราะฮ์) นั้นไม่ต้องกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ เพราะไม่ได้ถูกบัญญัติไว้ ให้กล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ในตอนแรกของการอ่านอายะฮ์ต่างๆ(อ่านกุรอ่านทั่วๆไปปกติ) โดยขอความคุ้มครองจากอัลลอฮ์ให้พ้นจากชัยฎอนมารร้ายที่ถูกสาปแช่ง
ดังดำรัสของอัลลอฮ์ ซุบฮานะฮูที่ว่า: “แล้วเมื่อเจ้าจะเริ่มอ่านอัลกุรอ่านก็จงขอความคุ้มครองต่ออัลลอฮ์ให้พ้นจากชัยฎอนที่ถูกสาปแช่ง” [อัลนะฮล:98]
แต่ถ้าหากจะกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์ในตอนต้นของการอ่านอายะห์ต่างๆก็ไม่เป็นไร ดังคำพูดของท่านนบี ศ็อลลั้ลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า : “ทุกๆกิจการ ไม่ว่าจะกิจการใดก็ตามที่ไม่ได้เริ่มต้นด้วยกับการกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์จะถูกตัดขาดจากบาร่อกัต”
แต่ที่ดีที่สุดในการเริ่มอ่านอายะห์ต่างๆ(กลางซูเราะฮ์)ให้เริ่มด้วยกับการกล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮิมินั้ชชัยฎอนนิ้รร่อญีม ส่วนถ้าหากเริ่มอ่านซูเราะห์(ตั้งแต่ต้น)ให้กล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์และบิสมิ้ลลาฮ์ในตอนต้นของการอ่าน(อ่านกุรอ่านทั่วๆไปปกติ)ส่วนในการละหมาดให้กล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์ในตอนอ่านซูเราะฮ์อัลฟาติฮะฮ์ครั้งแรกก็พอแล้ว แบบนี้คือดีที่สุด
และก็ให้อ่านแค่บิสมิ้ลลาฮ์หากเริ่มต้นด้วยกับอายะห์ต่างๆหลังจากอัลฟาติฮฮ์ และถ้าเริ่มอ่านตอนต้นซูเราะห์ก็ให้อ่านบิสมิ้ลลาฮ์เสียงเบา แต่ถ้าหากจะอ่านเสียงดังในบางครั้งก็ได้เพื่อเป็นการสอน อย่างเช่นอิหม่ามอ่านดังในบางครั้งเพื่อให้คนด้านหลังรับรู้ว่าตรงนี้มีการอ่านบิสมิ้ลลาฮ์ หรือมีการอ่านอะอูซุบิ้ลลาฮ์นะ แบบนี้ถือว่าทำได้ ดังกล่าวนี้มีศ่อฮาบะฮ์บางท่าน ร่อฎิยั้ลลอฮุอันฮุม ได้ทำไว้ และท่านอบูฮุรอยรอฮ์ ร่อฎิยั้ลลอฮุอันฮุ ก็ได้เคยทำไว้เช่นกัน และก็มีการบอกไว้ว่าท่านได้อธิบายลักษณะการละหมาดของท่านนบี อะลัยฮิศอลาฮตุวัสลาม ไว้ เมื่ออิหม่ามได้กล่าวอะอูซุบิ้ลลาฮ์เสียงดังเพื่อให้คนรอบๆได้ยิน หรือกล่าวบิสมิ้ลลาฮ์เพื่อให้คนรอบๆได้ยินในบางครั้งบางคราวเพื่อเป็นการสอนดังกล่าวนี้ถือว่าไม่เป็นไร
แหล่งที่มา; เชคอับดุลอะซีซ อิบนุ บาซ เราะฮิม่าฮุ้ลลอฮ์ เทปเสียงจากเว็บไซต์ของท่าน
https://binbaz.org.sa/fatwas/8510/%D9%85%D8%A7-%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B0%D8%A9-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B3%D9%85%D9%84%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%A9