คำถาม มีหลักฐานตัวบทจากอัลกุรอ่าน หรือหะดิษนบีที่บ่งชี้ให้ละหมาดในค่ำคืนนิศฟูชะอ์บาน หรือถือศีลอดในช่วงกลางวัน(เป็นการเฉพาะ) หรือไม่ครับ ? แล้วถ้ามีตัวบท เช่นนี้แล้วมีวิธีการปฏิบัติเฉพาะในค่ำคืนนิศฟูชะอ์บานหรือไม่ครับ ? โปรดช่วยให้เราเข้าใจ ขออัลลอฮ์ทรงตอบแทนความดีให้ครับ
คำตอบ ไม่พบหลักฐานที่น่าเชื่อถือจากท่านนบี ﷺ ว่าให้เจาะจงละหมาดในค่ำคืนนิสฟูชะอ์บานเป็นการเฉพาะ หรือให้ถือศีลอดในวันที่สิบห้าของเดือนชะอ์บานเป็นการเฉพาะ ซึ่งค่ำคืนนิศฟูชะอ์บานก็เหมือน ๆ กับค่ำคืนอื่นทั่วไป , ใครที่เคยละหมาดในยามค่ำคืนเป็นประจำ ก็ให้เขาละหมาดในคืนนิศฟูชะอ์บานแบบทั้วไปเหมือนปกติ เหมือนกับที่เขาได้ขึ้นละหมาดในค่ำคืนอื่น ๆ โดยไม่ต้องให้มีความแปลกแยกโดดเด่นอะไรเกิดขึ้น ; เพราะการจำกัดช่วงเวลาใดเป็นการเฉพาะเพื่อประกอบอิบาดะฮ์นั้น จำเป็นต้องมีหลักฐานที่ถูกต้องรองรับ ซึ่งถ้าหากไม่มีหลักฐานที่ถูกต้องแล้ว การจำกัดช่วงเวลาบางส่วนเพื่อการอิบาดะฮ์บางอย่าง จึงถือเป็นบิดอะฮ์ และทุกบิดอะฮ์คือความหลงผิด , และเช่นกันก็ไม่มีหลักฐานที่ปรากฏให้ถือศีลอดในวันที่สิบห้าของเดือนชะอ์บาน หรือวันครึ่งหนึ่งของเดือนชะอ์บาน ไม่พบหลักฐานจากท่านนบี ﷺ ที่บ่งบอกถึงบทบัญญัติในการถือศีลอดในคืนนิศฟูชะอ์บาน (เป็นการเฉพาะ)
ดังนั้นตราบใดที่ไม่พบการยืนยันจากตัวบทหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับคืนนิศฟูชะอ์บานเป็นการเฉพาะ เช่นนี้การเจาะจงถือศีลอดในคืนดังกล่าวจึงถือเป็นบิดอะฮ์ (อุตริกรรม) นั่นก็เพราะว่า บิดอะฮ์นั้น หมายถึง สิ่งที่ไม่มีตัวบทหลักฐานจากอัลกุรอ่านและอัซซุนนะฮ์รองรับ อันเป็นสิ่งที่ผู้ปฏิบัติอ้างว่าสิ่งนั้น ๆ สามารถทำให้ใกล้ชิดต่ออัลลอฮ์ – ตะอาลา – ได้ ทั้งนี้เพราะการอิบาดะฮ์ทั้งหลาย คือเรื่องที่เตากีฟียะฮ์ (คือสิ่งที่จะหยุดอยู่ตามขอบเขตของบทบัญญัติ) อิบาดะฮ์จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นจะต้องมีหลักฐานจากผู้ออกบัญญัติรองรับ
ส่วนที่มีระบุอยู่ในตัวบทหะดิษทั้งหลายในเรื่องนี้ ทั้งหมดล้วนเป็นหะดิษฎ่ออีฟ (อ่อนหลักฐาน) ตามที่นักวิชาการได้ระบุให้ทราบไว้ , ซึ่งหะดิษฎ่ออีฟไม่สามารถใช้เป็นรากฐานของการอิบาดะฮ์ได้ ไม่ว่าจะเป็นการละหมาดในค่ำคืนนิศฟูชะอ์บาน (แบบเจาะจง) หรือการถือศีลอดในช่วงครึ่งของชะอ์บาน (แบบเจาะจง) แต่ถ้าหากใครที่เคยถือศีลอดในช่วงอัยยามมุ้ลบัยด์ (คือวันที่ 13,14,15 ของเดือน) เป็นประจำ ก็ให้เขาถือศีลอดเช่นนี้ในเดือนชะอ์บานเหมือนกับที่ได้ถือศีลอดในเดือนอื่น ๆ , หรือใครที่ปกติชอบถือศีลอดในวันจันทร์กับวันพฤหัส ซึ่งประจวบเหมาะตรงกับช่วงครึ่งของเดือนชะอ์บานพอดี เช่นนี้ก็ไม่มีปัญหาอะไรที่เขาจะถือศีลอดในวันครึ่งของเดือนชะอ์บาน ตามปกติที่เขาเคยถือศีลอด (ในวันจันทร์กับวันพฤหัส) โดยไม่ใช่ถือศีลอดบนฐานที่เจาะจงช่วงครึ่งของชะอ์บาน และเช่นเดียวกันใครที่เคยถือศีลอดในเดือนชะอ์บานอย่างมากมายเหมือนที่ท่านนบี ﷺ ได้ถือศีลอดอย่างมากในเดือนนี้ (ก็ให้เขาถือศีลอดแบบนี้เรื่อยไป) แต่ทว่าจะต้องไม่เจาะจงวันดังกล่าว คือวันที่ 15 , อย่าได้เจาะจงถือศีลอดในวันดังกล่าว
แหล่งที่มา; เชค ศอและฮ์ อัลเฟาซาน – หะฟิศ่อฮุ้ลลอฮ์ – มัจมัวอ์ ฟะตาวา ฟะฎีละติชเชค ศอและฮ์ อัลเฟาซาน (2/694)