รูปแบบต่าง ๆ ของการถามหมอดู
ท่านชัยค์ มุฮัมมัด บินศอและฮ์ อัลอุษัยมีน – ร่อฮิม่าฮุ้ลลอฮ์ – ได้กล่าวว่า
“โดยผิวเผินของหะดิษนี้ (หมายถึงหะดิษ : “ใครไปหาหมอดูจากนั้นก็ถามเขาถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่ง และเขาก็เชื่อในสิ่งที่พวกนั้นกล่าว ละหมาดของเขา (ผู้ไปถาม) จะไม่ถูกตอบรับ 40 วัน” – บันทึกโดยมุสลิม 2230 )
บ่งบอกว่าการตั้งคำถามเพียงอย่างเดียวทำให้การละหมาดไม่ถูกตอบรับ 40 วัน , แต่อันที่จริงแล้วอาจไม่ใช่เช่นนั้นโดยสิ้นเชิงเสมอไป , เพราะการถามพวกนักทำนายหรือหมอดูนั้นแบ่งออกเป็นหลายประเภทด้วยกัน :
ประเภทที่หนึ่ง : การถามหมอดูคำถามใดคำถามหนึ่งเฉย ๆ (โดยยังไม่ปักใจเชื่อ เพียงแต่ต้องการถามเท่านั้น) สิ่งนี้ถือเป็นที่ต้องห้าม
ดังคำกล่าวของท่านนบี ﷺ ที่ว่า : “ใครที่ไปหาหมอดู…” ดังนั้นการยืนยันถึงบทลงโทษต่อการตั้งคำถามนั้นก็บ่งบอกได้ว่าการตั้งคำถามคือเรื่องต้องห้าม , กล่าวคือ จะไม่มีบทลงโทษใดนอกเสียจาก(ว่าบทลงโทษนั้นจะคู่ควร)กับการกระทำสิ่งต้องห้าม
ประเภทที่สอง : การถามหมอดูและเชื่อถือต่อเขา และรับนำคำกล่าวของเขามาพิจารณา ; นี่คือกุฟร์ (การปฏิเสธศรัทธา) เนื่องจากการปักใจเชื่อต่อพวกหมอดูในสิ่งเร้นลับเท่ากับเป็นการปฏิเสธต่ออัลกุรอ่าน ,
ซึ่งอัลลอฮ์ ตะอาลา ได้ตรัสว่า : قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ “จงกล่าวเถิด (มุฮัมมัด) ไม่มีผู้ใดในชั้นฟ้าทั้งหลายและแผ่นดินจะรู้ในสิ่งพ้นญาณวิสัย นอกจากอัลลอฮฺ…” (อัลกุรอ่าน 27:65)
ประเภทที่สาม : การตั้งคำถามต่อหมอดูเพื่อทดสอบเขา ว่าเขาพูดจริงหรือพูดโกหก ซึ่งไม่ใช่ตั้งคำถามเพื่อจะยึดเอาคำพูดของหมอดู(มาพิจารณารับไว้) , เช่นนี้แล้ว ก็ไม่มีปัญหาแต่อย่างใด และ(การตั้งคำถามในกรณีนี้) ก็ไม่เข้าอยู่ในบริบทของหะดิษข้างต้นด้วย.
ประเภทที่สี่ : การถามหมอดูเพื่อที่จะเปิดเผยความอ่อนด้อยเเละการโกหกของเขาออกมา จึงเป็นการทดสอบเขาในเรื่องต่าง ๆ ซึ่งจะทำให้การโกหกเเละความอ่อนด้อยของเขาเป็นที่ประจักษ์ชัดออกมา สิ่งนี้เป็นเรื่องที่ต้องกระทำ เเละบางที(การตั้งคำถามต่อหมอดู) อาจจะถึงขั้นวาญิบ(จำเป็น)ด้วยซ้ำ เเละการหักล้างของคำพูดของพวกหมอดูนั้น ไม่ต้องสงสัยเลยว่า มันเป็นเรื่องที่ต้องทำ เเละบางทีอาจจะเป็นวาญิบก็ได้
ดังนั้น การถามหมอดู(ที่ต้องห้าม)ในหะดีษบทนี้จึงไม่ได้หมายถึงทุก ๆ การถามโดยสิ้นเชิง เเต่จะต้องมีการชี้เเจงรายละเอียดด้วยการแจกเเจงเช่นนี้ ตามที่มีตัวบทหลักฐานอื่น ๆ ของศาสนาได้บ่งชี้ไว้”
แหล่งที่มา; อัลเกาลุ้ลมะฟีด อะลา กิตาบิตเตาฮีด , หน้า 533-534.