คำถาม : การเพิ่มขึ้นมาในลักษณะใดที่เป็นที่ต้องห้ามในสัญญาการกู้ยืม?
คำตอบ :เชค ซอและฮ์ บินเฟาซาน ฮะฟิซ่อฮุ้ลลอฮ์ ได้กล่าวว่า
สมควรแก่เราที่จะต้องทราบว่าการเพิ่มที่ไม่อนุญาตให้(ผู้ให้ยืม)รับในสัญญาการกู้ยืม คือการเพิ่มที่ถูกกำหนดเป็นเงื่อนไข(ในสัญญา) อย่างเช่น การกล่าวว่า “ฉันให้ท่านยืมสิ่งนี้ โดยมีเงื่อนไขว่าท่านจะต้องคืนเงินให้ฉันเพิ่มมาเท่านี้ หรือท่านจะต้องให้ฉันอาศัยในบ้านของท่าน หรือร้านของท่าน หรือท่านจะต้องให้สิ่งนี้กับฉัน” หรืออาจจะไม่มีการวางเงื่อนไขเป็นคำพูด แต่มีเจตนาและหวังจะได้ส่วนเกินนั้น ดังกล่าวถือเป็นสิ่งที่ต้องห้าม
ส่วนการที่ผู้ยืมตั้งใจให้ส่วนเกินนั้นเอง โดยไม่ได้มีการตั้งเงื่อนไขจากผู้ให้ยืม หรือไม่มีเจตนาหรือหวังจะได้ส่วนเกินใดๆ ดังกล่าวไม่มีข้อห้ามในการรับส่วนเกิน เพราะถือเป็นการตอบแทนน้ำใจ(แก่ผู้ให้ยืม) ดังที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้เคยยืมอูฐตัวหนึ่ง แล้วคืนให้เป็นอูฐที่ดีกว่า แล้วท่านก็กล่าวว่า ((คนที่ดีที่สุดในหมู่พวกท่าน คือคนที่ทำดีที่สุดในการชดใช้คืนให้)) และถือเป็นมารยาทอันดีงามที่สมควรได้รับการยกย่องตามประเพณีปฏิบัติ และตามบทบัญญัติศาสนา โดยไม่เข้าข่ายการยืมที่นำมาซึ่งผลประโยชน์(ที่ศาสนาห้าม) เพราะไม่ได้มีการตั้งเงื่อนไขไว้ก่อนจากผู้ให้ยืม และไม่ได้เป็นการตกลงกันไว้ก่อนจากทั้งสองฝ่าย แต่เป็นการตอบแทนน้ำใจจากผู้ยืม
เช่นเดียวกันกับการที่ผู้ยืม ให้ผลประโยชน์ใดแก่ผู้ให้ยืมที่ทำเป็นปรกติอยู่แล้ว ก่อนที่จะมีการขอยืมกัน โดยที่ผู้ยืมจะให้สิ่งนี้กับผู้ให้ยืมเป็นปรกติ ที่ไม่ได้ให้เพราะมีเหตุมาจากการยืม ดังกล่าวถือว่าสามารถรับได้ เพราะไม่ได้มีข้อห้ามอะไร
แหล่งที่มา; หนังสือ “อัลมุลัคคอซอัลฟิกฮีย์” ของเชคซอและฮ์ บินเฟาซาน ฮะฟิเซาะฮุ้ลลอฮ์ เล่มที่ 2 หน้า 66