คำถาม อนุญาตหรือไม่ ที่ผมจะกล่าวว่า : ผมอยู่สายมัซฮับชาฟิอีย์ หรือฮะนะฟีย์ หรือมัซฮับอื่นจากนี้ (มาลิกีย์ ฮัมบะลีย์) ?
คำตอบ ใช่แล้ว หากกำลังหมายถึง การดำเนินตามแนวทางของมันซฮับนั้น ๆ โดยมีการร่ำเรียนจากตำรับตำราในมัซฮับนั้น ๆ ร่ำเรียนกับบรรดาผู้รู้ที่อยู่ในมัซฮับนั้น ๆ จากนั้นเขาก็ดำเนินตามมัซฮับดังกล่าว ,
ไม่มีปัญหาอะไรที่เขาจะกล่าวว่า ฉันอยู่ในสายมัซฮับชาฟอีย์ หรือฮัมบะลีย์ หรือฮะนะฟีย์ หรือมาลิกีย์ หรือมองว่ามัซฮับที่ตนยึดถือมีรากฐาน (อุศูล) และสิ่งที่เขาดำเนินตามนั้นใกล้เคียงกับที่เขามั่นใจมากที่สุดเขาจึงให้น้ำหนักกับสิ่งนั้น ก็ไม่มีปัญหาที่จะพาดพิงตัวเองไปยังมัซฮับนั้น ๆ บางทีอาจจะเพราะเขาได้อยู่ในยุคสมัยที่มีผู้รู้ในมัซฮับนั้น ๆ พร่ำสอน , หรือเขาอาจจะมองว่ามัซฮับที่ตนยึดนั้นมีรากฐานหรือมีพื้นฐานมัซฮับที่ใกล้เคียงกับสัจธรรมากที่สุด เขาจึงดำเนินตามมัซฮับนั้น กรณีนี้ไม่มีปัญหาอะไรที่เขาจะพาดพึงตัวเองไปยังมัซฮับนั้น
…แต่ทว่า ! ไม่อนุญาตให้เขายึดติด (ตะอัซซุบ) โดยกล่าวว่า : แท้จริงแล้วสัจธรรมอยู่กับพวกเขาเหล่านั้น(คือผู้รู้ในมัซฮับนั้น) เท่านั้น ไม่ได้อยู่กับพวกอื่นจากนี้ โดยแม้ว่าพวกเขา(ผู้รู้ในมัซฮับที่ตนยึดถือ)จะเห็นค้านกับตัวบทหลักฐานก็ตาม แบบนี้ไม่อนุญาต ! จะต้องไม่มีการยึดติดตะอัซซุบ ! สำหรับเขาจะต้องดำเนินตามตัวบทหลักฐาน หากหลักฐานอยู่กับฟากฝั่งมัซฮับอื่น ก็จำเป็นที่เขาจะต้องเปลี่ยนการยึดโยงจากมัซฮับตนเองไปสู่การยึดถือในสิ่งที่มัซฮับอื่นยึดถือที่มีหลักฐาน และไม่อนุญาตให้เขายึดติดอยู่กับมัซฮับตนเองทั้งในเรื่องสัจธรรมและเรื่องที่เป็นเท็จ ,
ส่วนการพาดพึงตัวเองไปยังมัซฮับนั้น ๆ หากว่าเขาได้ดำเนินตามอูศูลของมัซฮับนั้น หรือผ่านการร่ำเรียนจากบรรดาผู้รู้ในมัซฮับนั้น ๆ และดำเนินตามในสิ่งที่พวกเขายึดถือ ก็ไม่มีปัญหาที่จะพาดพิงตัวเองไปหามัซฮับนั้น แต่ทว่าไม่อนุญาตเด็ดขาดที่เขาจะไปยึดติดกับมัซฮับตน (จนนำไปสู่การละทิ้งสิ่งที่เป็นสัจธรรม หรือละทิ้งหลักฐานที่มัซฮับอื่นอ้างอิง)
แหล่งที่มา; เชค อับดุลอะซีซ อิบนุ บาซ – ร่อฮิม่าฮุ้ลลอฮ์ – ฟะตาวา นูร อะลัดดัรบ์ (คำถาม 12098)