การอิจฉา (นิยาม – ประเภท – ฮุก่ม – ผลพวงอันเลวร้าย)
การอิจฉา คือการมุ่งหวังที่จะให้ความโปรดปรานที่อัลลอฮ์ทรงประทานให้แก่ผู้อื่น สูญสิ้นไปจากตัวผู้ถูกอิจฉา ซึ่งอัลลอฮ์ ตะอาลา ได้บัญชาให้ท่านนบี ﷺ ขอความคุ้มครองจากพระองค์ให้รอดพ้นจากความชั่วร้ายของผู้อิจฉาเมื่อเขาได้ (สำแดง) การอิจฉาออกมา
โดยพระองค์ได้ดำรัสว่า :
قُل أَعوذُ بِرَبِّ الفَلَقِ * مِن شَرِّ ما خَلَقَ * وَمِن شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ * وَمِن شَرِّ النَّفّاثاتِ فِي العُقَدِ * وَمِن شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ
“จงกล่าวเถิด (มุฮัมมัด) ข้าพระองค์ขอความคุ้มครองต่อพระเจ้าแห่งรุ่งอรุณ * ให้พ้นจากความชั่วร้ายที่พระองค์ได้ทรงบันดาลขึ้น * และจากความชั่วร้ายแห่งความมืดของกาลเวลากลางคืนเมื่อมันแผ่คลุม * และจากความชั่วร้ายของบรรดาผู้เสกเป่าในปมเงื่อน * และจากความชั่วร้ายของผู้อิจฉาเมื่อเขาอิจฉา” (อัลกุรอ่าน 113:1-5)
ความหมายของดำรัสที่ว่า : 【إِذَا حَسَد】(…เมื่อเขาได้อิจฉา) คือ เมื่อเขาได้เผยความอิจฉาที่ซ่อนเร้นอยู่ในใจออกมา และแสดงออกผ่านพฤติกรรมที่บ่งได้ถึงการอิจฉา และนำเอาความอิจฉานี้ก่อความเสียหายแก่ผู้ที่ถูกอิจฉา
และการอิจฉานั้นมีหลายระดับ
ระดับแรก : การที่คนหนึ่งรักชอบที่จะให้ความโปรดปรานของพี่น้องมุสลิมของเขาสูญหายไป และแม้ว่าความโปรดปรานนี้จะไม่ได้มีอยู่ที่เขาก็ตาม ทว่าเขาเพียงแค่รังเกียจและไม่ชอบที่จะเห็นผู้อื่นได้รับความโปรดปรานจากอัลลอฮ์และรู้สึกเจ็บปวดกับสิ่งนี้ (ระดับนี้คือระดับเลวร้ายที่สุดของการอิจฉาและไม่เป็นที่อนุญาต)
ระดับที่สอง : การที่คนหนึ่งรักชอบที่จะให้ความโปรดปรานของผู้อื่นสูญหายไป เนื่องเพราะปรารถนาที่อยากจะได้รับความโปรดปรานนั้น ซึ่งหวังที่อยากจะได้รับมันมา (ระดับนี้เลวร้ายรองลงมา และไม่อนุญาต)
ระดับที่สาม : การที่คนหนึ่งหวังอยากจะได้รับความโปรดปรานหนึ่งแก่ตัวเอง โดยไม่ได้ต้องการให้ความโปรดปรานนั้นที่ผู้อื่นมีสูญหายไป , ดังกล่าวนี้คือระดับที่อนุญาต (ไมเป็นที่ต้องห้ามในศาสนา) และสิ่งนี้ไม่ใช่การอิจฉาแต่อย่างใด แต่สิ่งนี้คือ “ฆิบเฏาะฮ์” (غبطة) ¹
และคนอิจฉานั้นเขากำลังทำร้ายตัวเองด้วยสามประการนี้ ดังนี้
หนึ่ง : เป็นการขวนขวายและแสวงหาความผิดบาป เพราะการอิจฉาคือสิ่งต้องห้าม (ฮะรอม)
สอง : เป็นการเสียมารยาทกับอัลลอฮ์ เพราะเนื้อแท้ของการอิจฉา คือการรังเกียจในความโปรดปรานที่อัลลอฮ์ทรงมอบให้แก่ผู้อื่น และเป็นการเห็นค้านต่อการกระทำของพระองค์
สาม : หัวใจของเขาจะเจ็บปวดทรมาน จากการวิตกกังวลและเศร้าหมองอย่างมากมาย
แหล่งที่มา; ฟะตาวา อัลลัจนะฮ์ อัดดาอิมะฮ์ ลิ้ลบุฮูสอัลอิลมียะฮ์ วัลอิฟตาอ์ (เล่ม 26 หน้า 29-30)
¹ “ฆิบเฏาะฮ์” (غبطة) คือการหวังที่จะได้รับความดีงาม เฉกเช่นผู้อื่นที่ได้รับ โดยไม่ต้องการให้ความดีงามนั้น ๆ ในตัวผู้อื่นสูญหายไป เพียงแต่หวังอยากได้รับความโปรดปรานนี้เช่นเดียวกับผู้อื่น – (ฟะตาวา อัดดุรูส ของเชค บินบาซ คำถาม 22304)